Mal-mülk meselesi

Talat-Hristofyas görüşmelerinde mal-mülk meselesi tartışılacakmış
ve görüşmecilere göre “bu çok zor bir konu” imiş. Konuyu zorlaştıran
Rum tarafının her şeye hakim olmak, “benimdir” dediği ne varsa onları
almak ve karşılığında Türk tarafına “Türk’ün olanı bile” vermemek
siyasetidir.
Yıllar boyu aldattılar...
45 yıllık bir geçmişe ve
45 yıldır 103 köyümüzdeki Türk mülkünden alabildiğince
yararlandıklarına göre, bu konunun karşılıklı al-ver ile
halledilebileceğini teslim etmeleri gerekirdi. Halbuki Kipriyanu’dan
başlayarak Rum liderlerin tümü Rum halkına, yıllarca, “Sakın takasa
yaklaşmayın; sakın bu konuda Türklerle anlaşmayın; herkes yerli yerine
dönmedikçe uzlaşma olamaz” mesajını vererek göçmenleri insafsızca
aldatmışlardır.
Kıbrıs meselesini “meşru hükümet” olarak Türklere
taviz vermeden uzun vadeli bir yaklaşımla halletmek siyasetine yatmış
olan Rum liderliğinin bu oyununa gelmiş olsaydık, Kuzey’de “Rum malı”
addedilecek her tarla ve bina, bugüne kadar olduğu gibi kalacak,
inkişaf olmayacak, Türk insanı yarınını bilmez bir durumda kalacaktı.
Konu, Fikirler Dizisi görüşülürken enine boyuna tartışıldı. Rum tarafı
“Mülkün sahibine iadesinden başka yol yoktur” diyor, başka bir hal
çaresi kabul etmiyordu. O halde 1975’te yapılan nüfus mübadelesi ve
bunu takiben yapılan “iki kesimli federal” formül anlaşması ile
“karşılıklı yerleşim federe devletlerin yasaları ile kısıtlanabilir”
anlaşmasının anlamı ne olabilirdi? Maksat, iki tarafın yeniden her gün
sürtüşeceği, kavga edeceği bir durumdan kurtulmak, iyi komşuluk esasına
dayanan bir ortaklık yapmaktı. Nüfus değiştikten ve iki kesimlilik
kabul edildikten sonra Rum tarafının “Ben Kuzey’deki malıma mülküme
döneceğim” diye diretmesi kabul edilemezdi.
Neler yapılabilir?..
Bu
tartışmayı dinleyen BM Genel Sekreteri Birleşmiş Milletler’in hukuk
müşavirini davet ederek görüşünü aldı. Bu görüşe göre de mal mülk
meselesinin halli sadece malın iadesi ile değil, takas ve tazminatlar
suretiyle de halledilir şeklinde Fikirler Dizisi’ne kaydedildi. Uzlaşma
yönünde bir istemi olmayan Rum liderliği “Göçmenler eski yerlerine
gitmedikçe uzlaşma olmayacak” siyasetine devam etti ve mesele AİHM’ye
müracaatla daha da içinden çıkılmaz bir hale getirilmek istendi. Orams
davası ile Rum idaresi Kuzey’i devralmak oyununu denemeye başladı.
Ne
yapılabilir? Yapılması gereken tek şey paniğe kapılmamaktır. Masada
halledilmesi gereken mal-mülk konusunu global bir şekilde, takas ve
tazminatlarla halletmek formülünden vazgeçilemez. Tazminatlar
konuşulacağında Türklerin 1963’ten bu yana alacakları da masaya
yatırılmalıdır. Aytuğ F. Plümer’in Kıbrıs Ekonomi Tarihi adını verdiği
kitabında Kıbrıs Türklerinin 1963’ten bu yana kayıplarının çerçevesi
çizilmiştir.
Güneydeki mallarımız...
Bu eserden yararlanarak
tazminat talebimizi içeren bir belge hazırlanmalı ve Türklerin de
alacakları görüşülmeden mal-mülk konusuna el atılmamalıdır. Halen
faaliyette bulunan Toprak Tazmin Komisyonu’nun yasası da meclise
götürülerek Kıbrıs Türklerinin Güney’de bırakmış oldukları ev, tarla,
arsa, bağ, bahçe, araç, gereç, davar vs. konuları da kapsayacak şekilde
genişletilmelidir.