Gençlik yıllarımın sinema ve filmle
Okul çağlarımızın en güzel günleri Cumartesi öğleden sonra tatil, en
hüzünlü saatleri de pazar akşamları okula dönüş saatleriydi...
Cumartesi eve gelince izin ve biraz para koparabilirsek kendimizi
Alkazar Sinemasına atardık... “13 kısım tekmili birden” kovboy ve
macera filmleri oynatan sinema! Her bölümün sonu kahramanın veya kadın
oyuncunun, gelen trenin altında kaldığı veya uçurumun kenarında bir
dala asıldığı sahneyle biter, devamı gelecek bölüme kalırdı...

Diğer sinemalar
Tabii
tek sinema Alkazar değildi. Alkazar’ın “B” filmlerini değil “A”
filmlerini gösteren lüks sinemalar vardı. Taksim’de; Glorya (Saray)
İpek, Melek, Lale, Yıldız, Şişli’de Tan sinemaları gibi. İstanbul
tarafında da ünlü sinemalar vardı.. Kadıköy’de Süreyya sineması
meşhurdu. Bu sinemalarda kadın ve erkek personel ellerinde fenerler
koltukları gösterir, program dağıtırlardı. Bu programlar reklam
araçlarıydı, yani ilanlar vardı... Filmin konusu da özetlenir ve özet
“Devamı beyaz perdede” diye bağlanırdı!
Sinema sahiplerinin
ünlüleri de İpekçi kardeşler ve Cemaliler idi. İpekçi kardeşler sonra
yapımcı da oldular. Nişantaşı’nda eski bir ekmek fabrikasını stüdyo
yaptılar. “Bir Millet Uyanıyor” , Ertuğrul Muhsin’in “Bataklı Damın
Kızı Aysel” i, “Lüküs Hayat” ve “Cici Berber” e kadar bir çok Türk
filmi orada çevrildi ve dublajları yapıldı.

Dublaj
Dublaj
deyince bizim kuşağın aklına hemen Marks Kardeşler ve Lorel-Hardi
filmleri gelir. Rahmetli Ferdi Tayfur’un (Şimdiki şarkıcı Ferdi
Tayfur’la uzaktan yakından alakası yok) ve Adalet Cimcoz’un
konuştukları filmler asıllarından daha hoştu!

Parantez arasında
dublaj harikası bugün devam ediyor. Bilmek isterim bu dublajlar bugün
nasıl ve kimler tarafından yapılıyor... Bu kadar güzel konuşanlar,
hatta çocuk filmlerini seslendirenler kimler. Bir genç gazeteci arkadaş
bu konuyu ele alsa ve isimsiz kahramanları tanıtsa... Belli ki dublaj
başlıbaşına bir endüstri olmuş. Çeviriler de iyi ama hep takılıyorum,
belki Amerikan jargonunu bilmedikleri için hatalar yapıyorlar... Mesela
Amerika’da polis tahkikatında beyaz ırktan olanlara “Caucasian-
Kafkasyalı” denir. Herhalde halkımız merak ediyordur ne kadar
Kafkasyalı katil ve maktül varmış diye!

Melek sinemasının
prömiyerleri önemliydi. O akşam elit tabakanın hanımları takar
takıştırır gelirlerdi. Evlenecek yaşta kızları varsa, localarda oturtup
onları topluca görücüye çıkarırlardı...
Sinemaların üst katlarına
“Paradi” denirdi ve koltukları daha ucuzdu. Bıçkınlar da orada
otururlardı. Filmler başlamadan önce fragmanlar -sonraki haftanın
filmleri- parçalar gösterilirdi. Bir de, “Tarara tarara” diye
başlayan haberlere itibar edilirdi.. Özellikle savaş yıllarında...
Bazı filmler “umumi arzu üzerine” iki veya üç hafta gösterimde kalırdı. Mesela gişe rekoru kıran
“Rüzgar Gibi Geçti” ...
Bir
film iki ayrı sinemada oynuyorsa, filmin makaralarını yetiştiirmek için
özel motosikletli kuryeler sinemadan sinemaya koştururlardı.Ve bütün
bunlar benim neslim için tatlı birer hatıra oldu...

ÖZDEYİŞ
Bilim ve sanat bütün dünyanın malıdır, milletlerin sınırlarını tanımaz.
GOETHE
Bilginin efendisi olmak için çalışmanın uşağı olmak şarttır.
BALZAC