Halkevlerini hatırlayan var mı ?

Aptalca bir soru değil mi ? Bugün ülkede Cumhuriyetin kuruluş tarihi bilmeyen, ilkeri hatırlamayan bir toplum, nereden bilsin Halkevleri`ni ve kuruluş tarihini ! Aradan 78 yıl geçti. Okuma-yazma özürlüğü olan toplum için bu zaman oldukça uzun. Bir de buna bellek zayıflığı eklenince, hatırlamaması çok doğaldır !..
Mustafa Kemal, kurmuş olduğu Cumhuriyet`inde toplumu her alanda bilgilendirmek için halkevlerini kurdurmuştur. 19 Şubat 1932`de halkevleri resmen açılarak halka hizmet vermeye başladılar. Yüzyıllarca cahil bırakılan halkın uyandırılması gerekiyordu. Halkevleri, ülkenin her tarafına yayılmış önemli kültür kurumlarıydı. Mustafa Kemal, toplumu, kurulan bu Halkevleri`nin çatısı altında toplayarak, bilgilendirilmesini, aydınlanmasını istiyordu.
Toplumsal çalışmalara neden önem verdiğini Mustafa Kemal, şu sözlerle anlatmaya çalışmıştır:
“...neden aydınlarımız Anadolu`ya gelip uğraşmazlar ? Neden milletle doğrudan doğruya ilgilenmezler ? Memleketi gezmeli, milletini tanımalı, eksiği nedir görüp göstermelidir. Milleti sevmek böyle olur. Yoksa lafla muhabbet fayda vermez.”
İşte Halkevlerinin amacı buydu; toplum burada aydınlarla buluşacak ve aydınlanacak...
Halkevleri 19 Şubat 1932`den 1951 yılına kadar halkı eğitmede bir rol oynamıştır.
Gelin görün ki, ülkeye demokrasi vaatleriyle gelen Demokrat Parti genel Başkanı ve Başbakan Adnan Menders`in döneminde faliyetlerine son verilmiştir. Halkevlerinin kapatılmasından sonra, süratle din eğitime geçilmiştir.
1951 yılına kadar, Halkevleri`nde toplanan halk, yavaş yavaş camilerde toplanmaya teşvik edilimiştir. Ulus olmaya başlayan toplum tekrar ümmet olmaya hazırlandırılıyordu.
Halkevleri`nin, Köy Enstitüleri`nin kapatılmasıyla her iki kuruluş da tarihin tozlu sayfalarına gömülmüşlerdir. Sadece bunlar mı ? 11 Kasım 1938`de başlayan kardevrim, bunları yanı sıra Mustafa Kemal`i devrim ilkelerini de unutturmayı başarmıştır.
O halde kendilerini Atatürkçü olarak tanımlayanların, ulusal kültür ocakları olan Halkevleri`nin kuruluş tarihi unutmamaları ve topluma hatırlatarak, bu kuruluşların tekrar hayata geçirilmesi için çaba harcamalıdırlar. Mustafa Kemal`den arta kalan bu kutsal emaneti diriltmek yalnız Atatürkçüyüm diyenlerin değil, ülkesini sevenleri, ülkenin aydınlığı isteyenlerin görevidir.

Dr. Yüksel Cavlak
.